Die Casteel De Goede Hoop ensovoorts…’n Kultuurhistoriese ekskursie.
Watter heerlike uitstappie was dit nie! ‘n Besoek aan die Casteel is vir my persoonlik altyd verrykend – om te weet dat my en ander se wortels op die een of ander manier gekoppel is aan hierdie gebou. Dis hier waar baie van ons stamvaders aangedoen het met hul aankoms in die Kaap. Vanuit hierdie gebou is die destydse burgers se lewens gereel, hier is hulle gestraf en hier is hulle geskiedenis gedokumenteer met veer en ink.
Die bouwerk aan die eerste Fort het kort na die aankoms van Jan van Riebeeck ‘n aanvang geneem en die eerste een wat op 5 Junie 1652 sy intrek daar geneem het, was Willem Wijlant, die sieketrooster. Die volgende dag sou sy vrou geboorte skenk aan die eerste blanke kind wat aan die Kaap gebore is.
Op 19 Mei 1674 is die ou bousel finaal met die grond gelyk gemaak.
Reeds op 16 Augustus 1665 is daar besluit om die ontoereikende kleifort te vervang met ‘n “…aensienlicken stercke royale fortresse, dat namaels bij overcomste van een machtigen Europiaensen vijant daer voor niet meer en sullen behoeven te duchten.” Teen 1666 was die werk in volle swang en daar was geen tekort aan boumateriaal nie – so baie “…dat iemant bestont een nieuw Babilion off Roomen daer mede op te bouwen.”
Meer as 500 man sou daaraan werk maar vele was gedurig in die hospitaal weens maagkoors en ander siektes. Daarbenewens was daar ook periodiek opstandigheid oor die daglone. Tydens die bouerye was daar gereeld gerugte van moontlike aanvallers wat oppad was na die Kaap en het die bewindhebbers mettertyd die grofgeskut aangevul sodat daar teen teen die einde van 1676 ‘n totaal van 90 kanonne en ander metaalgeskut was wat die Casteel en die burgers van die Kaap moes beskerm. Na elke gerug van ‘n moontlike aanval, is die bouery in alle erns hervat maar wanneer dit blyk dat dit ‘n vals alarm was, is die bouery afgeskaal. Deur al die eeue was die Casteel nooit deur enige vreemde moondheid aangeval nie. Die enigste skoot wat na die Casteel gemik was, was toe die gevolg van ‘n eresaluut van ‘n besoekende skip die muur van die Fort getref het en so byna ook ‘n hele paar mense uitgewis het. ‘n Franse besoeker op die skip, ene Leguat, vertel hoe die ysterbal “…after having past through the middle of thirty persons, and brush’d a little the beard of the sergeant, who return’d us our Bullet: We were chid for our negligence…”
Teen 1679 was die bouery basies afgehandel en op 26 April 1679 word daar eenparig deur die Politieke Raad besluit om die vyf punte of bolwerke soos volg te doop: Suidpunt – Oranje; Suid-oostelike punt – Nassau; Oospunt – Catsenellenbogen; Noordpunt – Buren; en Wespunt – Leerdam.
En hoe lyk die Casteel, ons belangrikste kultuurhistoriese monument, in 2011…? Ons het gister(16.10.2011) die plek gaan besoek om te gaan kyk hoe dit tans daar uitsien. Met slegs 17 personeellede en ‘n beperkte begroting word daar tog onder die omstandighede goeie werk verrig. Die personeel is vriendelik en hulpvaardig, die lokale is skoon, netjies en goed versorg en ek was oral in Afrikaans bedien. Die kleedkamers was skoon en netjies. My e-pos aan die instansie is vanoggend binne minute persoonlik beantwoord deur die kaptein van die Casteel, Francois Morkel. Grootskaalse restourasie is aan die gang en binnekort behoort dit weer die pragstuk van weleer te wees.
Met die paar foto’s probeer ek ‘n geheelbeeld van die gebou te gee. Vir diegene wie nog nie daar was nie, behoort dit as aansporing te dien om nóg beter foto’s te kom neem. Julle mis baie as julle dit nie doen nie! Ongelukkig word geen fotografering in die museums toegelaat nie.
johannclaassen 